Trong một diễn biến đầy kịch tính, token ZKJ gốc của Mạng Polyhedra đã chịu một cú sụp đổ hơn 80% chỉ trong một ngày. Sự sụp đổ giá - từ gần $2.00 xuống dưới $0.40 trong vòng vài giờ - đã đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về những gì đã xảy ra với dự án zkBridge đầy tham vọng này. Mạng Polyhedra nổi tiếng với công nghệ zero-knowledge tiên tiến (zk-SNARKs) cho phép các cầu nối chuỗi chéo, vì vậy việc giá trị token của nó bị sụp đổ đã khiến cả nhà đầu tư và người đam mê tìm kiếm câu trả lời. Báo cáo này xem xét một cách khách quan về vụ sụp đổ ZKJ, cung cấp bối cảnh về công nghệ zk của Polyhedra, một dòng thời gian về sự sụp đổ của token, các yếu tố góp phần vào cú lao dốc, phản ứng của cộng đồng và các nhà phân tích (từ niềm tin lạc quan đến chỉ trích gay gắt), và những tác động tiềm năng trong tương lai đối với Polyhedra và các dự án crypto tương tự. Mục tiêu là để hiểu cách mà một dự án có công nghệ mạnh mẽ và những nhà đầu tư lớn đã chứng kiến token của nó sụp đổ trong một vụ sụp đổ token crypto mà ít ai thấy trước được.

Nền tảng: Mạng Polyhedra và Công nghệ zk-SNARK của nó

Mạng Polyhedra đã nổi lên như một người chơi đầy hứa hẹn trong không gian blockchain, tập trung vào các đổi mới chứng minh không biết (ZK). Được thành lập bởi một nhóm nghiên cứu và kỹ sư từ các tổ chức hàng đầu (bao gồm UC Berkeley và Đại học Tsinghua), Polyhedra đã huy động được vốn đáng kể (hơn 75 triệu USD) từ các nhà đầu tư nổi bật như Binance Labs, Animoca Brands và Polychain Capital. Sứ mệnh cốt lõi của dự án là giải quyết các thách thức về khả năng tương tác và mở rộng quy mô chuỗi chéo bằng cách sử dụng mật mã tiên tiến. Ở trung tâm của công nghệ của Polyhedra là zkBridge, một cầu nối chuỗi chéo không cần tin cậy được hỗ trợ bởi các chứng minh zk-SNARK. Hệ thống zkBridge này cho phép các chuỗi blockchain khác nhau kết nối và xác minh giao dịch mà không cần trung gian, với hàng chục triệu giao dịch chuỗi chéo đã diễn ra. Ngoài ra, Polyhedra đã phát triển EXPchain, một testnet tập trung vào các ứng dụng AI có thể xác minh và bảo vệ quyền riêng tư, cùng với các công cụ như zkPyTorch (cho phép các mô hình AI tích hợp vào mạch ZK) và dịch vụ Proof Cloud để tạo chứng minh ZK dễ dàng. Tất cả những điều này nhấn mạnh danh tiếng của Polyhedra như một nhà đổi mới zk-SNARK đang đẩy ranh giới của Web3.

Quan trọng là, Polyhedra Network đã giới thiệu token ZKJ vào đầu năm 2024 như là token tiện ích và quản trị gốc của nó. ZKJ đã được phân phối một phần thông qua một đợt airdrop vào giữa tháng 3 năm 2024, tạo ra sự chú ý đáng kể trong cộng đồng crypto. Giá trị của token đã tăng vọt ban đầu giữa những suy đoán và sự phấn khích xung quanh công nghệ của Polyhedra – ZKJ đã đạt mức cao nhất mọi thời đại gần $4.00 ngay sau khi ra mắt. Đỉnh cao ban đầu này phản ánh kỳ vọng cao ngất ngưỡng cho hệ sinh thái zk-powered của Polyhedra. Trong những tháng tiếp theo, giá ZKJ ổn định ở mức thấp hơn nhưng vẫn cho thấy sức mạnh: vào cuối năm 2024, khi Polyhedra triển khai mạng thử nghiệm EXPchain và các cột mốc khác, token đã giao dịch quanh mức $1–$2. Thực tế, trong Q4 năm 2024 và Q1 năm 2025, ZKJ đã chứng kiến sự tăng trưởng ổn định; nó kết thúc Q1 năm 2025 gần $2.3, được hỗ trợ bởi những tiến bộ trong công nghệ và các chương trình staking trên mạng. Bước vào Q2 năm 2025, ít người có thể dự đoán rằng token của Polyhedra Network này sẽ sớm trải qua một cuộc sụp đổ nghiêm trọng. Với bối cảnh đó trong tâm trí, chúng ta chuyển sang dòng thời gian của chính vụ sụp đổ – một sự kiện giờ đây đã được khắc sâu trong lịch sử crypto như một thất bại gây sốc của dự án zkBridge trên thị trường (ngay cả khi công nghệ vẫn còn nguyên vẹn).

Thời gian sụp đổ giá Token ZKJ

Biểu đồ: Giá token ZKJ của Polyhedra Network trong năm qua, nhấn mạnh sự sụt giảm mạnh vào giữa tháng 6 năm 2025. Sự sụp đổ trong một ngày đã đưa ZKJ từ khoảng $2.00 xuống gần $0.30, xóa bỏ nhiều tháng tăng trưởng.

Trước tháng 6 năm 2025, giá của ZKJ đã tương đối ổn định, giao dịch trong khoảng từ $1.80 đến $2.20 trong vài tuần. Sự ổn định đó đã bị phá vỡ vào ngày 15 tháng 6 năm 2025, khi một đợt bán tháo đột ngột ập đến thị trường. Vào đầu ngày hôm đó, ZKJ dao động quanh mức $1.90 trên các sàn giao dịch lớn. Chỉ trong một vài giờ, áp lực bán mạnh đã khiến token này rơi tự do. Đến giữa buổi sáng (giờ UTC), ZKJ đã giảm hơn 80%, với giá giảm xuống khoảng $0.20 ở mức thấp nhất. Sự sụp đổ này diễn ra một cách chóng mặt – thực chất là một cú giảm giá chớp nhoáng cho token Polyhedra. Một số sổ lệnh trên sàn giao dịch đã thấy ZKJ giao dịch trong khoảng $0.25–$0.30 ở đáy của đợt sụp đổ, đánh dấu mức thấp trong ngày mà không thể tưởng tượng được chỉ vài ngày trước.

Mặc dù có một sự phục hồi khiêm tốn theo sau (khi các nhà đầu tư cơ hội bước vào và các thuật toán giao dịch tự động phản ứng), nhưng sự phục hồi này bị hạn chế. ZKJ chỉ phục hồi lên khoảng $0.40–$0.50 trước khi những người bán khẳng định lại vị thế của họ. Đến cuối ngày 15 tháng 6, token vẫn đang vật lộn dưới $0.40, giảm khoảng 83% so với giá trước khi sụp đổ. Về mặt giá trị vốn hóa thị trường, token của Polyhedra đã giảm từ khoảng 600 triệu đô la lên khoảng 100 triệu đô la trong một phiên giao dịch. Đây được coi là một trong những cú sụt giảm lớn nhất trong một ngày đối với bất kỳ loại tiền điện tử lớn nào trong năm 2025. Ngay cả trong lĩnh vực tiền điện tử nổi tiếng biến động, việc một token của dự án đã được thiết lập mất hơn bốn phần năm giá trị của nó một cách nhanh chóng là một sự kiện hiếm có và đáng lo ngại. Cú sụp đổ của ZKJ ngay lập tức thu hút những so sánh với các vụ sụp đổ nổi tiếng khác (một số so sánh nó với sự sụp đổ đột ngột của token OM từ Mantra DAO vào năm ngoái). Rõ ràng, có điều gì đó đã kích hoạt một cuộc tháo chạy ồ ạt – và bước tiếp theo là xem xét các yếu tố đã góp phần vào sự sụp đổ token tiền điện tử này.

Những yếu tố chính đứng sau sự sụt giảm 80%

Nhiều yếu tố – kỹ thuật, hành vi và ngữ cảnh – đã kết hợp tạo ra một “cơn bão hoàn hảo” khiến ZKJ rơi vào tình trạng mất kiểm soát. Không giống như một kịch bản đơn giản của tin xấu gây ra sự bán tháo, sự sụt giảm của token Polyhedra dường như đã được thúc đẩy bởi sự kết hợp của các động thái trên chuỗi, vấn đề thanh khoản và động lực hoảng loạn. Dưới đây là những yếu tố chính đã được xác định:

• Rút Liquidity và Bán đồng bộ: Bằng chứng cho thấy rằng một số nhà đầu tư lớn (cá voi) đã lặng lẽ rút thanh khoản từ các pool giao dịch ZKJ ngay trước khi xảy ra sụp đổ. Cụ thể, thanh khoản đã được rút từ các cặp giao dịch ZKJ/KOGE - KOGE là một token liên quan (token quản trị của DAO “48 Club”) có mối liên hệ chặt chẽ với ZKJ trong một số chương trình canh tác và thanh khoản. Khi những nhà cung cấp thanh khoản này rút tiền, điều đó có nghĩa là có rất ít đơn đặt hàng mua để đệm cho bất kỳ hoạt động bán nào. Vào sáng ngày 15 tháng 6, một số địa chỉ cá voi bắt đầu xả hàng số lượng lớn ZKJ, tận dụng lợi thế từ các sổ đặt hàng mỏng. Phân tích trên chuỗi chỉ ra ít nhất năm hoặc sáu ví lớn là trung tâm của đợt bán tháo này, tổng cộng bán hàng triệu token ZKJ (trị giá khoảng hơn 10 triệu đô la). Đợt bán tháo có phối hợp này đã kích hoạt vòng xoáy giảm giá ban đầu.
• Token Mở Khóa Làm Đầy Thị Trường: Thời điểm xảy ra sự cố trùng với một đợt mở khóa token đã được lên lịch, giải phóng một lượng lớn ZKJ mới vào lưu thông. Khoảng 15,5 triệu token ZKJ (khoảng 5,3% tổng cung) đã được mở khóa hoặc sắp được mở khóa vào giữa tháng Sáu. Kỳ vọng về nguồn cung này sẽ ra thị trường đã tạo ra áp lực pha loãng và có thể đã khiến những người trong cuộc hoặc các nhà đầu tư sớm (bao gồm cả những người nhận airdrop) phải rút tiền trước. Thực tế, một số quan sát viên nghi ngờ về việc chạy trước đợt mở khóa token – tức là những người nắm giữ thông minh bán ra với dự đoán rằng những người khác sẽ bán khi các token mới được mở khóa. Sự gia tăng đột ngột về nguồn cung lưu hành, kết hợp với thanh khoản đã bị rút, có nghĩa là thị trường rất dễ bị tổn thương: có nhiều token hơn để bán, nhưng ít người mua hơn để hấp thụ chúng.
• Động lực Token Liên kết (KOGE và Yield Farming): Một khía cạnh độc đáo của vụ sụp đổ này là vai trò của KOGE, một token liên quan đến 48 Club DAO có mối liên hệ chặt chẽ với tính thanh khoản của ZKJ. Cả ZKJ và KOGE đều là một phần của chương trình “Alpha” của Binance và các chiến lược farming lợi suất khác, điều này đã khuyến khích người dùng cung cấp tính thanh khoản và giao dịch các token này để kiếm phần thưởng (như điểm Alpha Binance). Điều này đã làm tăng khối lượng và sự phụ thuộc lẫn nhau giữa hai token. Vào ngày 15 tháng 6, rắc rối bắt đầu khi bể thanh khoản KOGE/USDT bị rút cạn một cách bí ẩn (các báo cáo cho thấy đội ngũ KOGE đã không kịp bổ sung tính thanh khoản stablecoin cho bể). Với bể KOGE đã hết USDT, các nhà nắm giữ KOGE hoảng loạn và bắt đầu hoán đổi KOGE lấy ZKJ trong bất kỳ bể nào có sẵn – thực chất là đổ KOGE và mua vào ZKJ như một biện pháp cuối cùng để thoát ra. Tình huống “rug từ cả hai phía” này có nghĩa là khi KOGE sụp đổ, nó cũng kéo ZKJ xuống theo: bể ZKJ đã bị tràn ngập bởi những người bán KOGE để lấy ZKJ, và sau đó những người tham gia (hoặc những cá voi) này tiếp tục đổ ZKJ lấy USDT, đè bẹp giá ZKJ. Bản chất liên kết của các hệ sinh thái của hai token đã khiến sự sụp đổ trở nên lây lan. Những gì bắt đầu như một cuộc khủng hoảng thanh khoản của một token (KOGE) đã nhanh chóng lan sang ZKJ, cho thấy những rủi ro của các hệ sinh thái DeFi liên kết chặt chẽ.
• Chuỗi thanh lý và hoảng loạn thị trường: Khi giá ZKJ bắt đầu giảm mạnh, điều này đã tạo ra một chuỗi phản ứng của việc thanh lý vị thế đòn bẩy. Nhiều nhà giao dịch đã thực hiện các vị thế ký quỹ hoặc hợp đồng tương lai đặt cược vào giá ZKJ (một số có thể hy vọng vào sự ổn định liên tục hoặc thậm chí là tăng giá, với các yếu tố cơ bản mạnh mẽ của Polyhedra). Khi giá giảm qua các ngưỡng quan trọng, các vị thế dài đòn bẩy quá mức đã bị thanh lý tự động, có nghĩa là các tài sản đó đã được bán ra thị trường, càng làm gia tăng áp lực bán. Vào ngày 15 tháng 6, ước tính có khoảng 95-100 triệu USD giá trị các vị thế dài ZKJ đã bị xóa sổ trên các sàn giao dịch - một con số gây sốc mà theo báo cáo đã chiếm hơn 80% tổng số thanh lý thị trường crypto trong ngày hôm đó. Một số nhà giao dịch cá nhân đã chịu tổn thất lên tới bảy con số khi các cược lạc quan của họ vào ZKJ tan biến. Hiệu ứng dây chuyền này đã khuếch đại sự suy giảm: một khi một khối lượng lệnh bán nhất định đạt đến mức quan trọng, nó đã kích hoạt các lệnh dừng lỗ và yêu cầu ký quỹ, giải phóng thêm nhiều lệnh bán trong một vòng lặp phản hồi. Đồng thời, các chủ sở hữu token thông thường thấy giá đang sụp đổ và nhiều người đã vội vã thoát ra trong một cơn bán tháo hoảng loạn. Các sổ lệnh không thể ổn định do sự mất cân bằng lớn giữa khối lượng bán và mua.
• Sự suy đoán về hoạt động nội bộ và sự erode niềm tin: Sau đó, các cáo buộc đã lan truyền liên quan đến khả năng bán hàng nội bộ hoặc liên quan đến nhóm. Một số thám tử blockchain trên phương tiện truyền thông xã hội chỉ ra rằng một ví liên quan đến Polyhadra đã chuyển khoảng 40 triệu đô la token ZKJ đến nhiều địa chỉ mới ngay trước khi xảy ra sự cố - và những địa chỉ đó sau đó bắt đầu bán phá giá token. Điều này đã dẫn đến suy đoán rằng một số người trong cuộc hoặc các nhà đầu tư ban đầu có thể đã dàn dựng việc bán tháo (hoặc ít nhất là lợi dụng nó), biết tình hình mở khóa token và thanh khoản. Cuộc điều tra của Binance về vụ việc xác nhận rằng sự cố là kết quả của “những người nắm giữ lớn loại bỏ thanh khoản trên chuỗi” và bán phá giá token, mặc dù không có hành vi sai trái rõ ràng nào của nhóm cốt lõi đã được chứng minh. Bất kể ý định là gì, nhận thức về khả năng kéo thảm nội bộ hoặc thất bại trong việc quản lý tình hình đã làm hỏng lòng tin. Mặc dù các hợp đồng thông minh và công nghệ zkBridge của Polyhdra không bị lỗi về mặt kỹ thuật (bản thân cầu nối vẫn an toàn và hoạt động), niềm tin của thị trường vào tokenomics và quản lý của dự án đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Về bản chất, thất bại ở đây không phải là lỗi zk-SNARK hay mã cầu, mà là thất bại trong quản trị thị trường và niềm tin.
• Bối cảnh Thị trường Rộng lớn: Cuối cùng, đáng lưu ý rằng bối cảnh của tâm lý thị trường chung. Cuộc sụp đổ xảy ra trong một giai đoạn tăng cường biến động ở cả thị trường tiền điện tử và thị trường truyền thống. Trong những ngày trước đó, các chỉ số chứng khoán lớn đã giảm (ví dụ, S&P 500 giảm hơn 1% vào ngày hôm trước), cho thấy tâm trạng tránh rủi ro trong số các nhà đầu tư. Tiền điện tử nói chung cũng đang trải qua sự lo lắng, với Bitcoin và Ethereum chứng kiến sự điều chỉnh nhẹ. Bối cảnh này có thể đã làm trầm trọng thêm sự sụp đổ của ZKJ - khi hoảng loạn xảy ra, có ít người mua sẵn sàng tham gia hơn. Trong điều kiện tránh rủi ro, các đồng altcoin vốn hóa nhỏ thường bị ảnh hưởng nặng nề nhất khi các nhà đầu tư chạy tìm nơi an toàn. Vì vậy, trong khi các yếu tố chính chủ yếu liên quan đến ZKJ và hệ sinh thái của nó, sự thận trọng và thanh khoản giảm của thị trường rộng lớn hơn đã khiến token của Polyhedra rơi mạnh hơn.

Tóm lại, sự kết hợp của việc quản lý thanh khoản kém, sự bán tháo của cá voi (có thể do những người bên trong hoặc nông dân lợi suất), một lần mở khóa token đồng thời, và sự hoảng loạn của đám đông đã hội tụ lại để phá vỡ thị trường ZKJ một cách ngoạn mục. Cụm từ “thất bại zkBridge” đã xuất hiện trên một số diễn đàn, nhưng điều quan trọng là làm rõ rằng cầu nối chuỗi chéo của Polyhedra không gặp sự cố bảo mật – thay vào đó, sự thất bại nằm ở việc duy trì một thị trường lành mạnh cho token giữa những động lực DeFi phức tạp. Với các nguyên nhân đã được hiểu, chúng ta tiếp theo sẽ xem xét cách cộng đồng và các nhà phân tích phản ứng khi họ đối mặt với sự sụp đổ đột ngột này.

Phản ứng của Cộng đồng và Nhà phân tích: Sự phẫn nộ, Cảnh báo và Hy vọng

Cộng đồng Polyhedra và các nhà phân tích tiền điện tử đã phản ứng nhanh chóng trước sự sụt giảm của token ZKJ, với những phản ứng từ sự phẫn nộ và cáo buộc đến sự lạc quan thận trọng và kêu gọi kiên cường. Xét về quy mô của sự sụp đổ, nó đã trở thành một chủ đề nóng trên Twitter, các diễn đàn và các cuộc trò chuyện giao dịch. Dưới đây là cách mà các bên liên quan khác nhau đã phản ứng:

Cộng đồng phẫn nộ và chỉ trích

Nhiều nhà đầu tư hàng ngày và những người theo dõi Polyhedra đã bị sốc và tức giận bởi những gì đã xảy ra. Trên mạng xã hội, những người nắm giữ ZKJ đã bày tỏ sự thất vọng của họ, với một số người cáo buộc đội ngũ dự án hoặc các bên liên quan về sự sơ suất hoặc quản lý kém. Thuật ngữ “bị lừa từ cả hai phía” đã trở thành xu hướng trong các vòng tròn tiền điện tử - một tham chiếu đến cách mà các tham gia cảm thấy bị phản bội bởi cả phía Polyhedra và phía 48 Club/KOGE trong vụ bê bối thanh khoản liên kết. Những người nắm giữ ZKJ và KOGE đã thấy danh mục đầu tư của họ bị tàn phá đã yêu cầu phải có trách nhiệm. Một số bài đăng so sánh sự cố này với một vụ lừa đảo có tổ chức, chỉ ra bằng chứng về các giao dịch lớn trước khi sụp đổ (40 triệu đô la phân bổ trên nhiều ví) và sự thiếu giao tiếp trước đó. Niềm tin vào ban lãnh đạo của dự án rõ ràng đã bị ảnh hưởng, khi các thành viên trong cộng đồng đặt câu hỏi tại sao những yếu tố rủi ro như việc mở khóa token và phụ thuộc vào các pool bên ngoài lại không được quản lý tốt hơn. Các meme và những câu đùa châm biếm đã lưu hành (ví dụ, so sánh ZKJ với “cổ phiếu penny” sau khi được định giá như một con kỳ lân), nhấn mạnh cảm giác rằng mọi người cảm thấy bị bất ngờ bởi những người có lợi thế bên trong.

Phản hồi của đội Polyhedra – Sự đảm bảo và duy trì con đường

Trước sự phẫn nộ của công chúng, đội ngũ Polyhedra Network đã phát đi thông điệp để giải quyết tình huống. Nhóm đã thừa nhận sự sụt giảm giá, mô tả nó là do “một loạt các giao dịch bất thường trên chuỗi trong một khoảng thời gian rất ngắn trên cặp ZKJ/KOGE.” Họ nhấn mạnh rằng không có lỗi cơ bản nào trong công nghệ hoặc bảo mật của Polyhedra - không có vụ hack zkBridge hay khai thác hợp đồng thông minh nào xảy ra. Một thông điệp chính thức gửi đến cộng đồng đã nhấn mạnh rằng “các yếu tố cơ bản của Polyhedra vẫn mạnh mẽ, cả về công nghệ của chúng tôi và sự hỗ trợ tuyệt vời từ cộng đồng của chúng tôi.” Các nhà phát triển bày tỏ sự thất vọng về việc thao túng thị trường nhưng khẳng định họ sẽ tiếp tục xây dựng và thúc đẩy như kế hoạch. Nói cách khác, dự án đang coi đây là một sự lùi bước trên thị trường, không phải là thất bại trong sứ mệnh cốt lõi của dự án. Đội ngũ Polyhedra cũng cho biết họ đang tích cực xem xét sự việc để rút ra bài học và hứa hẹn sẽ chia sẻ các cập nhật thêm. Phản ứng thận trọng, kiên định này là một tín hiệu tích cực theo nghĩa là nhóm không từ bỏ lộ trình của mình. Tuy nhiên, vẫn còn phải xem liệu những sự đảm bảo này có đủ để khôi phục niềm tin của cộng đồng trong thời gian tới hay không.

Phân tích và Ảnh hưởng - Cảnh báo và Sự tương đồng

Các nhà phân tích và người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tiền điện tử nhanh chóng đưa ra ý kiến về sự sụp đổ của ZKJ, thường với một tông điệu thận trọng. Nhiều người lưu ý rằng sự giảm giá mạnh như thế này thường dẫn đến một “dead-cat bounce” hơn là phục hồi hoàn toàn. Chẳng hạn, các nhà phân tích đã so sánh với sự sụp đổ của token OM của Mantra DAO cách đây vài tháng - OM đã có một cú sụp đổ ban đầu và một cú nhảy 100% ngắn ngủi, nhưng sau đó tiếp tục giảm, để lại những người mua dip trong tình trạng thua lỗ. Thông điệp từ các nhà giao dịch dày dạn kinh nghiệm rất rõ ràng: bắt một con dao rơi là rất rủi ro. Một số người khuyên không nên vội vàng mua dip trên ZKJ, cảnh báo rằng mặc dù token hiện rẻ hơn nhiều, tình hình cho thấy những điểm yếu cấu trúc có thể dẫn đến sự giảm giá thêm hoặc một thời gian dài trì trệ. Các nhà phân tích biểu đồ chỉ ra thiệt hại về kỹ thuật: các mức hỗ trợ của ZKJ đã bị tiêu diệt, và các chỉ số như Chỉ số Sức mạnh Tương đối (RSI) đã rơi vào vùng bán quá mức (một nhà giao dịch lưu ý rằng RSI theo giờ ở khoảng ~18 tại đáy của cú sụp đổ), tuy nhiên không có sự phân kỳ tăng nào được xác nhận, cho thấy xu hướng giảm có thể chưa kết thúc.

Một vài nhân vật nổi tiếng trên Twitter trong cộng đồng crypto đã đưa ra những tóm tắt châm biếm. Một người đã mô tả sự kiện một cách ngắn gọn: “ZKJ đã giảm 85% trong chưa đầy một giờ: 40 triệu đô la đã chuyển vào ví của những người trong cuộc, thanh khoản bị rút cạn, token bị bán tháo. Nó đã được canh tác như một stablecoin, được định giá như một unicorn, và kết thúc như một cổ phiếu penny.” Những bình luận như vậy nhấn mạnh quan điểm chỉ trích rằng việc định giá của token đã được nâng đỡ một cách nhân tạo và sau đó sụp đổ dưới sự khai thác. Bộ phận nghiên cứu của Binance và các nhà phân tích khác đã xác nhận rằng các nhà cung cấp thanh khoản lớn và có thể là những người trong cuộc đã đóng vai trò trung tâm trong đợt bán tháo - điều này củng cố ý tưởng rằng đây không chỉ là một hành động của Chúa, mà là một sự thất bại của các yếu tố con người.

Giọng nói lạc quan và những ánh sáng bạc

Mặc dù có nhiều ý kiến tiêu cực, vẫn có một số tiếng nói lạc quan hoặc hy vọng trong bối cảnh này. Một số thành viên trong cộng đồng và những người tin tưởng lâu dài vào công nghệ của Polyhedra cho rằng sự sụp đổ, mặc dù đau đớn, là một phản ứng thái quá do các nhà đầu cơ và không phản ánh giá trị thực sự của Polyhedra. Họ chỉ ra rằng công nghệ zk-SNARK và zkBridge vẫn được tìm kiếm rất nhiều trong lĩnh vực tiền điện tử (cho các ứng dụng như khả năng tương tác giữa các chuỗi và bảo mật), và Polyhedra vẫn là một trong những người dẫn đầu trong lĩnh vực này. Khi mọi thứ lắng xuống, những người lạc quan này nói, giá của ZKJ có thể ổn định và thậm chí phục hồi khi dự án tiếp tục công bố những phát triển mới (ví dụ, mở rộng các tích hợp zkBridge hoặc chuyển EXPchain từ testnet sang mainnet trong tương lai). Một số nhà giao dịch cũng lưu ý rằng với việc mã thông báo hiện rẻ hơn 80-90%, có thể có cơ hội cho những người sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao – về cơ bản coi ZKJ như một tài sản gặp khó khăn có thể phục hồi nếu niềm tin dần được xây dựng lại. Đây là quan điểm thiểu số hiện tại, nhưng nó vẫn tồn tại: một niềm tin trái chiều rằng sự sụp đổ của ZKJ chỉ là một cuộc khủng hoảng thanh khoản nhất thời và rằng các yếu tố cơ bản cốt lõi (công nghệ, sự chuyên môn của đội ngũ, và các nhà đầu tư) vẫn còn nguyên vẹn.

Kêu gọi cải thiện bảo vệ

Cả những nhà phê bình và những người ủng hộ đều có một điểm chung là kêu gọi có những biện pháp bảo vệ tốt hơn để ngăn chặn những sự kiện như vậy. Các thành viên trong cộng đồng đang thúc giục Polyhedra và các dự án khác cải thiện tính minh bạch xung quanh việc mở khóa token và quản lý thanh khoản. Nhiều người cảm thấy rằng nếu họ biết rõ hơn về việc mở khóa token sắp xảy ra hoặc sự tập trung thanh khoản trong một số bể nhất định, họ có thể đã cẩn trọng hơn. Các nhà phân tích khuyên rằng các dự án nên thiết kế tokenomics để tránh những cú sốc lớn do token được mở khóa và có thể phát hành một cách an toàn hơn. Cũng có ý kiến về việc triển khai các công cụ giám sát trên chuỗi cho các cộng đồng – chẳng hạn như theo dõi các ví cá voi (như ví đã chuyển 40 triệu USD token) chặt chẽ hơn và nâng cao cảnh báo nếu có sự tập trung nghi ngờ của token bắt đầu di chuyển. Về cơ bản, vụ sập này đã là một lời cảnh tỉnh rằng ngay cả những dự án kỹ thuật vững chắc cũng cần chủ động quản lý rủi ro thị trường và giao tiếp để duy trì niềm tin của nhà đầu tư.

Tóm lại, các phản ứng đối với vụ sập ZKJ trải dài qua nhiều cảm xúc: sự tức giận và tuyệt vọng từ những người nắm giữ bị ảnh hưởng, sự lạc quan phòng thủ từ đội ngũ và những người trung thành, và phân tích cảnh báo từ các quan sát viên thị trường. Sự kiện này chắc chắn đã làm xấu đi danh tiếng ngắn hạn của Polyhedra, nhưng câu chuyện dài hạn của nó vẫn đang được viết. Liệu đây có phải là một đòn chí mạng hay chỉ là một cú setback có thể vượt qua sẽ phụ thuộc vào những bước tiếp theo của dự án và các điều kiện thị trường rộng lớn hơn. Tiếp theo, chúng ta sẽ xem xét những hệ quả trong tương lai có thể xảy ra, cả đối với Polyhedra Network và cho các dự án crypto khác có thể học hỏi từ sự kiện này.

Ý nghĩa tương lai cho Polyhedra và các dự án tương tự

Hậu quả của vụ sập token ZKJ mang lại những hệ lụy quan trọng cho tương lai – đối với chính Polyhedra Network và cho các dự án khác hoạt động với những động lực tương tự (token mới, chiến lược DeFi phức tạp và những hứa hẹn công nghệ tiên tiến). Dưới đây là một số hệ lụy và bài học chính đang nổi lên:

1. Xây dựng lại Niềm tin và Điều chỉnh Chiến lược (Đường đi tới của Polyhedra): Mạng Polyhedra hiện đang đối mặt với thách thức trong việc xây dựng lại niềm tin với cộng đồng và các nhà đầu tư của mình. Trong ngắn hạn, dự án có thể sẽ cần phải giải quyết các vấn đề về tokenomics và chiến lược thị trường. Điều này có thể liên quan đến việc thực hiện các kế hoạch vesting hoặc lock-up nghiêm ngặt hơn cho bất kỳ người nắm giữ token lớn nào còn lại để ngăn chặn một đợt bán tháo khác. Nhóm phát triển cũng có thể theo đuổi việc thêm nhiều nguồn thanh khoản ổn định hơn – ví dụ, khuyến khích các nhà tạo lập thị trường hoặc sàn giao dịch uy tín hỗ trợ giao dịch ZKJ với các sổ lệnh sâu hơn, để giảm thiểu sự biến động trong tương lai. Giao tiếp sẽ rất quan trọng: Polyhedra sẽ cần giữ cho cộng đồng luôn được thông báo về các bước đã thực hiện để ngăn chặn việc lặp lại và để làm nổi bật bất kỳ tiến bộ tích cực nào cho thấy giá trị của dự án vượt ra ngoài giá token. Về mặt phát triển, việc tiếp tục hoàn thành các cột mốc kỹ thuật (chẳng hạn như trình diễn các trường hợp sử dụng thực tế của hệ thống zkBridge và Expander) có thể dần dần nhắc nhở thị trường tại sao Polyhedra lại được đánh giá cao ngay từ đầu. Việc khôi phục danh tiếng là khó khăn, nhưng không phải là không thể – các dự án như Polygon (trước đây là Matic) và những dự án khác đã phục hồi sau những thất bại ban đầu bằng cách tăng cường phát triển và gắn kết cộng đồng. Polyhedra sẽ hướng tới việc thực hiện một kịch bản tương tự: chứng minh rằng công nghệ zk-SNARK và các giải pháp cross-chain của nó thực sự có tác động, để theo thời gian, các yếu tố cơ bản nói lên nhiều hơn về sự cố này.
2. Tăng cường giám sát cho việc ra mắt Token mới và các chương trình khuyến khích: Trên toàn ngành công nghiệp crypto, sự sụp đổ của ZKJ có khả năng trở thành một câu chuyện cảnh báo. Các dự án mới và những người hỗ trợ của họ có thể chú ý đến cách mà sự kết hợp giữa các đợt mở khóa token, các yếu tố khuyến khích yield farming và tính thanh khoản tập trung có thể dẫn đến thảm họa. Chúng ta có thể mong đợi sự giám sát chặt chẽ hơn về các phương thức phân phối token – các nhà đầu tư (và các sàn giao dịch niêm yết token) sẽ đặt câu hỏi, “Có những đợt mở khóa nào sắp tới mà chúng ta nên biết không? Tính phân cấp của việc nắm giữ token thực sự là bao nhiêu? Có thể một vài ví sẽ đẩy thị trường xuống không?” Các dự án có thể phản ứng bằng cách thiết kế các lịch trình phát hành token dần dần hơn hoặc thêm các cơ chế ngắt mạch vào các pool thanh khoản của họ (để tự động tạm dừng giao dịch nếu phát hiện biến động bất thường). Thêm vào đó, sự kiện này có thể khuyến khích việc thẩm định tốt hơn về các hệ sinh thái liên kết: nếu token của một dự án có liên kết chặt chẽ với một token bên ngoài khác (như ZKJ đã liên kết với KOGE thông qua các pool farming chung), sự phụ thuộc chéo đó sẽ được coi là một yếu tố rủi ro. Về cơ bản, ngành công nghiệp được nhắc nhở rằng các chương trình khai thác thanh khoản và các kế hoạch khuyến khích sàn giao dịch (như chương trình farming Alpha của Binance) có thể tạo ra khối lượng trong ngắn hạn nhưng với cái giá của sự ổn định lâu dài. Các dự án có thể suy nghĩ kỹ lưỡng hơn về việc cung cấp các phần thưởng lớn thu hút vốn đầu cơ, hoặc ít nhất là đặt ra các biện pháp bảo vệ khi những chương trình đó kết thúc.
3. Thảo luận về Quy định và Quản lý Rủi ro: Một sự sụt giảm giá trị khổng lồ như vậy chắc chắn thu hút sự chú ý từ góc độ quy định và rủi ro. Trong khi các thị trường phi tập trung nổi tiếng với sự biến động, một cú sụt giảm hơn 80% trong một ngày đối với một token có vốn hóa thị trường gần nửa tỷ đô la sẽ gây nghi ngờ. Các nhà quản lý có thể trích dẫn những sự kiện như thế này như những ví dụ về sự cần thiết phải công bố rõ ràng hơn và cảnh báo rủi ro trong crypto. Ví dụ, nếu những người trong cuộc thực sự đã di chuyển và bán token, điều đó có thể được coi là thao túng thị trường hoặc giao dịch nội gián theo bất kỳ cách nào không? Những câu hỏi này đang được bàn luận. Trong khi đó, trong cộng đồng crypto, có thể sẽ có những thực tiễn quản lý rủi ro tốt hơn từ các trader: những người đã giao dịch ZKJ với đòn bẩy đã học được những bài học đau đớn về kích thước vị trí và kỷ luật cắt lỗ. Các nhà quản lý danh mục đầu tư có thể áp đặt giới hạn nghiêm ngặt hơn về mức độ tiếp xúc với các token mới được phát hành hoặc những token có lịch mở khóa đã biết. Khái niệm “đừng đầu tư nhiều hơn số tiền bạn có thể đủ khả năng để mất” lại một lần nữa được nhấn mạnh – ngay cả một dự án có công nghệ xuất sắc và những nhà đầu tư nổi tiếng cũng có thể thấy token của mình sụp đổ nếu các điều kiện không thuận lợi.
4. Không phản ánh giá trị công nghệ Zero-Knowledge: Quan trọng là phải tách biệt hiệu suất thị trường của token khỏi giá trị của công nghệ cơ bản. Các chứng minh không kiến thức (bao gồm zk-SNARKs) vẫn là một đổi mới quan trọng cho tương lai của khả năng mở rộng, quyền riêng tư và khả năng tương tác của blockchain. Những đóng góp kỹ thuật của Polyhedra Network – như việc xác minh không cần tin cậy của zkBridge giữa các chuỗi – vẫn còn hợp lệ và có khả năng cách mạng. Sự sụp đổ của ZKJ không có nghĩa là công nghệ zkBridge đã thất bại; thực tế, theo tất cả các báo cáo, các hệ thống liên chuỗi vẫn tiếp tục hoạt động an toàn trong suốt sự cố. Vì vậy, đối với các dự án tập trung vào ZK tương tự (và các nhà đầu tư của họ), hàm ý không phải là “công nghệ ZK có lỗi” mà là “công nghệ mạnh mẽ một mình không thể đảm bảo một token ổn định.” Sự phân biệt này tinh tế nhưng thiết yếu: các dự án phải kết hợp công nghệ tốt với quản lý token thận trọng. Sự tự tin của thị trường có thể dễ dàng bị tác động bởi tính thanh khoản và nhận thức cũng như bởi mã và mật mã. Chúng tôi kỳ vọng rằng Polyhedra và các dự án zk khác sẽ tiếp tục tiến lên – có thể thậm chí sử dụng sự kiện này để nhấn mạnh nhu cầu về phân quyền và các hệ thống không cần tin cậy trong tài chính. Sau cùng, người ta có thể lập luận rằng nếu hệ sinh thái Polyhedra đã phân quyền hơn (không có điểm thất bại thanh khoản đơn lẻ hoặc tập trung người nắm giữ lớn), sự sụp đổ có thể đã ít nghiêm trọng hơn.
5. Hợp tác Ngành Tiềm năng để Ngăn chặn Các vụ Sập trong Tương lai: Trong hậu quả, có thể sẽ có sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các sàn giao dịch, các công ty phân tích và các nhóm dự án để theo dõi và phản ứng với các hoạt động thị trường bất thường. Chẳng hạn, các sàn giao dịch tập trung như Binance đã nhanh chóng nhận thấy sự biến động trong ZKJ và KOGE và bắt đầu điều tra. Có thể chúng ta sẽ thấy các sàn giao dịch thực hiện hoặc hoàn thiện các bộ ngắt mạch cho các biến động cực đoan trong các Token mới niêm yết. Các nền tảng phân tích on-chain (như Lookonchain, đã cung cấp cảnh báo sớm về đợt bán tháo của cá voi ZKJ) có khả năng sẽ thu hút nhiều người dùng hơn, những người muốn được cảnh báo về các chuyển động lớn của cá voi theo thời gian thực. Trường hợp của Polyhedra có thể thúc đẩy sự phát triển của các hệ thống cảnh báo cộng đồng - hãy tưởng tượng một bot tự động tweet khi >5% nguồn cung của một Token di chuyển đến ví sàn giao dịch, chẳng hạn. Những công cụ này có thể giúp các cộng đồng phản ứng nhanh hơn hoặc gây áp lực lên các nhóm để phản hồi trước khi tình huống trở nên không kiểm soát được. Ngành công nghiệp cũng có thể thảo luận về việc thiết lập các tiêu chuẩn cho việc công bố mở khóa Token - tương tự như cách các công ty công khai thông báo về thời điểm hết hạn niêm yết cổ phiếu trước, các dự án crypto có thể được khuyến khích rất minh bạch về thời điểm và số lượng Token sẽ được đưa ra thị trường, để các bên tham gia không bị bất ngờ.

Kết luận, sự sụp đổ của token ZKJ liên quan đến Polyhedra Network sẽ có khả năng được nghiên cứu như một bài học trong giao điểm đầy biến động giữa công nghệ crypto tiên tiến và kinh tế thị trường. Tầm nhìn của Polyhedra về khả năng tương tác được hỗ trợ bởi zk vẫn rất hấp dẫn, nhưng khả năng của dự án trong việc hiện thực hóa tầm nhìn đó theo cách có lợi cho các chủ sở hữu token đã bị xem xét. Đối với những người đam mê crypto và nhà đầu tư, sự cố này củng cố những cảnh báo từ lâu: thị trường crypto có thể vô cùng tàn nhẫn, và việc thẩm định kỹ lưỡng là điều tối quan trọng, ngay cả đối với những dự án có vẻ mạnh mẽ về cơ bản. Thuật ngữ “sập ZKJ” sẽ là một lời nhắc nhở rằng những thành tựu kỹ thuật cao cần những chiến lược thị trường vững chắc tương đương.

Chỉ có thời gian mới có thể cho thấy liệu Polyhedra Network có thể phục hồi từ những đống tro tàn này hay không. Trong trường hợp tốt nhất, dự án sẽ sử dụng cú sụp đổ này như một bước ngoặt để cải thiện tính minh bạch và định hướng số phận của token của mình với thành công công nghệ - chứng minh cho cộng đồng rằng đó chỉ là một trở ngại, không phải là điểm kết thúc. Trong trường hợp tồi tệ nhất, ZKJ có thể gia nhập danh sách các token chưa bao giờ lấy lại được vinh quang trước đây. Hiện tại, các nhà quan sát tiền điện tử sẽ theo dõi Polyhedra Network chặt chẽ khi nó điều hướng hậu quả của cú sụp đổ 80% này, hy vọng rằng những bài học khó khăn đã học sẽ dẫn đến một dự án kiên cường hơn và sự thận trọng trong số các dự án khác trong hệ sinh thái. Sự sụp đổ token tiền điện tử của ZKJ vào tháng 6 năm 2025 thực sự đã làm lung lay niềm tin, nhưng nó cũng cung cấp những hiểu biết vô giá có thể giúp ngăn chặn những tương lai tương tự ở những nơi khác trong thế giới tiền điện tử đang chuyển động nhanh.