$BIO, dự án DeSci tiên phong kết nối giữa nghiên cứu khoa học và lĩnh vực tiền mã hóa, đã chịu áp lực liên tục kể từ thời điểm ra mắt vào tháng 1. Mặc dù nhận được sự hỗ trợ từ các nhà đầu tư nổi tiếng như Vitalik Buterin và CZ, $BIO vẫn phải đối mặt với biến động thị trường mạnh và tình trạng thanh khoản hạn chế. Vốn hóa thị trường của $BIO đã giảm tới 95% so với đỉnh điểm ban đầu, trở thành tâm điểm của sự thất vọng và nghi ngại trong cộng đồng. Đà giảm này cũng ảnh hưởng đến toàn ngành DeSci, từng được chú ý nhờ thành công của các dự án $RIF và $URO với vốn hóa lên tới hàng tỷ đô la.
Gần đây, sự kiện triển khai chính thức BIO Protocol V2 cùng các tính năng mới như Launchpad và phần thưởng staking đã tạo ra bước chuyển động rõ rệt. Chỉ sau một tuần, tổng lượng staking vượt mốc 100 triệu BIO, vốn hóa thị trường tăng gấp đôi, vượt 200 triệu đô la, tạo sự quan tâm mới đối với hệ DeSci.
Đợt niêm yết đầu tiên của BIO được kỳ vọng sẽ đánh dấu cột mốc mới cho lĩnh vực DeSci: những sàn lớn như Binance, OKX, Kraken đều tham gia, khối lượng giao dịch ngày đầu vượt 2 tỷ đô la và định giá pha loãng hoàn toàn (FDV) có lúc đạt 250 triệu đô la, giúp BIO trở thành dự án khoa học kết hợp tiền mã hóa nổi bật nhất năm 2025. Tuy nhiên, nguy cơ giảm giá sâu đã xuất hiện từ sớm.
Sự hưng phấn không kéo dài. Việc bán token theo hình thức đấu giá khiến lượng lưu hành ban đầu của BIO cao hơn so với các dự án thông thường, đẩy giá trị lên ngay khi niêm yết. Khi chưa có tiện ích tức thì, giá token bị đẩy lên mức phi thực tế. Nhà đầu tư đợt đầu chủ yếu theo xu hướng câu chuyện và tâm lý, thay vì giá trị ứng dụng. Khi các tính năng quan trọng như Launchpad, staking, BioXP Points vẫn đang được phát triển, nhà đầu tư nhận ra token mình nắm giữ chưa mang lại lợi ích thực tế hay quyền quản trị trong ngắn hạn. Sự chênh lệch giữa định giá thị trường và ứng dụng thực tế là nguyên nhân khiến giá BIO giảm.
Thời điểm ra mắt bất lợi càng làm vấn đề nghiêm trọng hơn. Những tính năng cốt lõi chưa sẵn sàng tại thời điểm phát hành token, làm niềm tin nhà đầu tư giảm sút. Molecule Catalyst vận hành Launchpad riêng lẻ đã chia tách nguồn lực và sự tập trung, ảnh hưởng tới sự thống nhất của nền tảng chính. Khi thị trường chung chững lại, dòng vốn rút khỏi các dự án FDV cao, BIO thiếu tin tức và sản phẩm mới thường xuyên nên nhanh chóng rơi từ vị thế ngôi sao xuống vùng thanh khoản thấp.
Đầu năm 2025, BIO Protocol chứng kiến những biến động lớn: tạo tiếng vang ở đầu năm, sau đó giá giảm nhưng tiến độ phát triển vẫn được duy trì. Dự án dẫn đầu về hiệu suất trong ngành DeSci và thúc đẩy nhiều ứng viên dược phẩm sinh học tiến gần giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, rút ngắn khoảng cách giữa “khoa học on-chain” và y học thực tiễn.
Giá giảm không ảnh hưởng đến tiến độ phát triển. Tháng 5, BIO sử dụng quản trị cộng đồng để hoãn mở khóa token cho đội ngũ và cố vấn, thể hiện cam kết dài hạn. Tiến độ phát triển khoa học cũng được ghi nhận: VitaRNA và VitaFAST khởi động thử nghiệm lâm sàng tại UAE chỉ sau 11 tháng từ ý tưởng, nhanh hơn nhiều so với chu kỳ 4–6 năm truyền thống. 14 hợp chất do AI chọn lọc, tỷ lệ thành công dự đoán trên 85%, dự kiến công bố kết quả hiệu quả trong quý III. 5 BioDAO mới—QBIO, Long Covid Labs, Curetopia, SpineDAO, MycoDAO—được thành lập, tổng cộng 8,9 triệu đô la vốn cho phát triển khoa học nhanh.
Tháng 8, BIO ra mắt Bio Protocol V2 nhằm kích hoạt “chế độ tăng tốc” trong cấp vốn và triển khai nghiên cứu, giải quyết các điểm yếu của DeSci 1.0: FDV cao khi khởi động, thiếu chức năng thực tiễn, hệ sinh thái phân mảnh.
V2 vận hành nhờ bốn trụ cột chính:
FDV thấp, bán theo giá cố định: Lấy cảm hứng từ Pump.fun và Virtuals, V2 đưa FDV khởi đầu xuống 205.000 đô la, 35% token bán trực tiếp, toàn bộ $BIO huy động đưa vào pool thanh khoản, tối ưu độ sâu giao dịch ngay từ đầu, đồng bộ hóa lợi ích cộng đồng và dự án.
BioXP Points: Hoạt động staking, cung cấp thanh khoản (LP), tương tác on-chain, chia sẻ cộng đồng được ghi nhận thành điểm và liên kết với DeSci Score. Điểm có hiệu lực 14 ngày, quyết định quyền tham gia dự án FDV thấp, ưu tiên cho người dùng tích cực.
Staking & veBIO: Staking BIO nhận thêm điểm thưởng và quyền bình chọn quản trị; staking các tài sản hệ sinh thái tăng điểm, khuyến khích hỗ trợ toàn mạng lưới.
Liquidity Engine: Sau ra mắt, pool thanh khoản (LP) được hình thành tự động. Mỗi giao dịch thứ cấp bị tính phí 1% (70% vào quỹ dự án, 30% cho protocol), tạo vòng quay giao dịch liên tục, giúp cấp vốn nghiên cứu, thúc đẩy kết quả và thu hút sự chú ý của thị trường.
VitaRNA và VitaFAST đang đưa DeSci từ ý tưởng thành thực tiễn. Cả hai loại thuốc đều được thử nghiệm tại UAE, Singapore và Thụy Sĩ, có thể trở thành sản phẩm đầu tiên do DeSci tài trợ tiến vào thử nghiệm lâm sàng dưới hai năm, với chi phí dưới 500.000 đô la. Bước tiến này giúp giảm đáng kể chi phí và thời gian so với quy trình truyền thống, tạo chuẩn mới cho nghiên cứu blockchain. BIO cũng hợp tác với Pfizer để thử nghiệm token hóa IP (IPT) tuân thủ, mở hướng mới cho dòng vốn đầu tư và chia sẻ giá trị trong phát triển dược phẩm.
Bio Protocol có kế hoạch ra mắt các đặc vụ khoa học phi tập trung tự động hóa quy trình nghiên cứu: sàng lọc, quản lý thử nghiệm lâm sàng, phân bổ vốn. Sắp tới, BIO Copilot sẽ hỗ trợ các nhà khoa học nghiên cứu on-chain, cung cấp nền tảng cộng tác thông minh, có thể lập trình, mở rộng quy mô, giúp tối ưu nguồn lực và nâng cao hiệu quả.
Dòng vốn thị trường đang được hình thành. Launchpad 2.0 sẽ giới thiệu 10–20 dự án vốn hóa nhỏ trong thời gian tới, bao gồm đặc vụ, IPT, công cụ nghiên cứu với mức huy động trung bình 70.000 đô la, mở bán trên Base và sẽ sớm lên Solana. Chương trình LP Founding thu hút nhà cung cấp thanh khoản cam kết 100.000 đô la trở lên vào BIO LP, nhận lại lợi suất cao, điểm thưởng, quyền ưu tiên phân bổ và các đặc quyền hỗ trợ. BIO hướng tới kết nối vốn nghiên cứu, dòng token, thông tin và thúc đẩy tiến trình khoa học.
Nghiên cứu khoa học truyền thống thường vận hành chậm và cồng kềnh, còn DeSci hướng đến cung cấp giải pháp nhanh, minh bạch hơn.
Việc cấp vốn cho ngành khoa học trước đây chịu sự kiểm soát bởi chính phủ, các viện nghiên cứu và tập đoàn dược lớn; các dự án thường mất nhiều tháng hoặc vài năm để được phê duyệt và tài trợ. Thành quả nghiên cứu thường nằm sau các lớp phí truy cập cao, kể cả với nghiên cứu do người dân đóng thuế tài trợ. Lưu trữ dữ liệu, sở hữu trí tuệ và hoạt động thương mại đều bị kiểm soát tập trung, gây ra tình trạng trì trệ, bảo thủ và cản trở đổi mới.
DeSci hướng tới thay đổi hệ sinh thái phân tầng, khép kín này. Công nghệ blockchain bảo đảm mọi hoạt động cấp vốn, tiến độ dự án, sử dụng dữ liệu đều minh bạch. DAO thay thế hội đồng xét duyệt truyền thống bằng hình thức bỏ phiếu cộng đồng cho các hoạt động nghiên cứu. Cơ chế thưởng token giúp các nhà tài trợ sớm gắn lợi ích với thành quả nghiên cứu, thu hút thêm vốn và nhân lực vào ngành. Việc rút ngắn chu kỳ cấp vốn, thúc đẩy hợp tác toàn cầu giúp DeSci tạo điều kiện thuận lợi cho đổi mới khoa học.
BIO Protocol là một trong những dự án nổi bật, cung cấp vốn sớm cho các dự án công nghệ sinh học, xây dựng hạ tầng cho sàng lọc dự án, gọi vốn, quản lý thanh khoản on-chain, minh bạch dữ liệu và tự động hóa nghiên cứu. Qua BIO, các nhà nghiên cứu có thể gọi vốn toàn cầu cho khoa học dễ dàng như khởi tạo dự án tiền mã hóa, nhà đầu tư cùng hưởng lợi nhuận thương mại. BIO hướng tới xây dựng hệ sinh thái khoa học mở, chống độc quyền, chia sẻ thành quả với cộng đồng, loại bỏ thủ tục hành chính và rào cản tổ chức.
BIO Protocol ghi nhận biến động mạnh năm 2025, giảm sau giai đoạn tăng trưởng đầu năm rồi hồi phục với sự ra mắt V2. Kết cấu launch vốn hóa thấp, phần thưởng staking và cơ chế thanh khoản mới tạo động lực tăng trưởng, giúp thị trường chú ý trở lại với DeSci. Việc phục hồi này có tiếp tục ổn định và mang lại lợi nhuận dài hạn hay không phụ thuộc vào tốc độ phát triển dự án và diễn biến thị trường chung; bất ổn ngắn hạn vẫn còn.