Boundless là gì?

(Nguồn: boundless_xyz)

Boundless là một giao thức tính toán phi tập trung, có khả năng xác thực, được phát triển bởi nhóm RISC Zero. Mục tiêu trọng tâm của Boundless là xây dựng một thị trường toàn cầu cho tài nguyên tính toán, nơi mọi nhiệm vụ đều được kiểm chứng và định lượng bằng công nghệ bằng chứng không tiết lộ thông tin (Zero-Knowledge Proofs – ZKP), cho phép tự do mua bán các tài nguyên này trên thị trường mở. Token gốc ZKC vận hành toàn bộ hoạt động kinh tế của mạng lưới, đồng thời là nền tảng cho công tác vận hành và quản trị hệ sinh thái.

Tầm nhìn và định vị của Boundless

Các blockchain hiện tại đang bị giới hạn về năng lực tính toán do mỗi giao dịch và việc thực thi hợp đồng thông minh đều phải tái tính toán trực tiếp trên chuỗi. Dù cơ chế này đảm bảo bảo mật, nhưng lại kìm hãm nghiêm trọng khả năng mở rộng. Boundless hướng tới việc thương mại hóa hoạt động xác minh bằng ZK, biến sức mạnh tính toán thành một tài nguyên toàn cầu có thể tự do giao dịch, thay vì chỉ là một tài sản khan hiếm trên chuỗi.

Trên thị trường Boundless, bất kỳ bên xác minh (Prover) nào sở hữu GPU hoặc phần cứng tổng hợp đều có thể tham gia cung cấp bằng chứng ZK cho bên yêu cầu (Requestor), nhận thưởng ZKC qua cơ chế giao thức. Cách tiếp cận này loại bỏ nhu cầu phụ thuộc vào các nền tảng tập trung, đồng thời sử dụng cơ chế Proof of Verifiable Work (bằng chứng công việc có thể xác minh) và hệ thống đấu giá thị trường để xây dựng một thị trường phi tập trung minh bạch, công bằng và chống độc quyền.

Cơ chế cốt lõi của giao thức

1. Thị trường giao ngay
   Boundless vận hành theo mô hình đấu giá ngược kiểu Hà Lan. Khi người dùng gửi yêu cầu tính toán ZK, giá sẽ tự động tăng theo một đường cong cho tới khi có bên xác minh (Prover) chấp nhận thực hiện và hoàn thành nhiệm vụ. Cơ chế này đảm bảo mức giá thanh toán thấp nhất có thể, đồng thời loại bỏ bất cân xứng thông tin vốn có của các hình thức đấu giá truyền thống.
2. Bằng chứng công việc có thể xác minh
   Khác với Bitcoin dựa vào cạnh tranh sức mạnh băm, Boundless ghi nhận và xác thực toàn bộ vòng lặp tính toán thực tế của từng bên xác minh trong quá trình tạo bằng chứng. Dữ liệu này làm cơ sở phân bổ phần thưởng, đảm bảo mọi bên tham gia nhận ZKC tỷ lệ thuận với đóng góp thực tế.
3. Hợp đồng dịch vụ có thể xác minh
   Bên cạnh giao dịch giao ngay, Boundless còn hỗ trợ hợp đồng dịch vụ dài hạn. Ví dụ, một nhà phát triển giao thức có thể ký hợp đồng tính toán hàng năm với nhiều bên xác minh để đảm bảo cung cấp liên tục bằng chứng ZK. Các hợp đồng này có thể chia nhỏ và giao dịch, tương tự sản phẩm phái sinh tài chính.
4. Phi tập trung hóa và chống độc quyền
   Ngưỡng tham gia thấp đảm bảo Boundless luôn là một thị trường mở. Dù các bên xác minh lớn cố gắng thao túng, các nhà cung cấp nhỏ vẫn dễ dàng gia nhập, phá vỡ thế độc quyền nhờ linh hoạt về giá hoặc điều kiện, từ đó thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường.

Vai trò và chức năng của ZKC

ZKC là token gốc của Boundless, đảm nhận nhiều vai trò cốt lõi:

• Thưởng tính toán: Bên xác minh xuất trình bằng chứng, nhận phí từ bên yêu cầu và hưởng thêm ưu đãi ZKC do giao thức phát hành.
• Quản trị thị trường: Người sở hữu ZKC được tham gia quản trị giao thức, bao gồm thiết lập các tham số như mức phí và chu kỳ phân phối phần thưởng.
• Cơ chế kho lưu trữ (Vault): ZKC có thể khóa trong kho để tạo điểm thưởng (Points); chủ sở hữu có thể đốt điểm để rút phí thị trường hoặc mở khóa các token đã stake.
• Tài sản thế chấp: Bên xác minh cần stake ZKC để nhận nhiệm vụ trong giao dịch giao ngay hoặc hợp đồng dịch vụ; nếu không hoàn thành sẽ bị áp dụng cơ chế phạt (slashing), đảm bảo minh bạch và liêm chính thị trường.

Kinh tế học token

Kinh tế học token của ZKC cân bằng giữa động lực thưởng và yếu tố quản trị. Tổng nguồn cung bị giới hạn nghiêm ngặt ở mức 1 tỷ token. Tốc độ và cách phân phối token do giao thức kiểm soát, bám sát nhu cầu thị trường và khối lượng công việc thực tế, đảm bảo hệ sinh thái phát triển bền vững. Phần thưởng Boundless dựa trên hai thước đo: đóng góp giá trị và đóng góp tính toán:

• Đóng góp giá trị: Tỷ lệ phí thị trường mà mỗi bên xác minh tạo ra.
• Đóng góp tính toán: Tỷ lệ vòng lặp tính toán mà bên xác minh hoàn thành.

Phần thưởng cuối cùng lấy theo chỉ số thấp hơn trong hai yếu tố này, giúp ngăn ngừa lạm dụng và tránh tập trung nguồn lực quá mức. Token chưa trao thưởng sẽ bị đốt để tăng tính khan hiếm của ZKC.

Phân phối token

Mô hình phân phối token Boundless ưu tiên phát triển hệ sinh thái, thúc đẩy hoạt động cộng đồng và đảm bảo lợi ích cho các nhà hỗ trợ đầu tiên:

• Quỹ hệ sinh thái (31%): Hỗ trợ phát triển, tích hợp giao thức, phát triển hạ tầng dài hạn, giúp Boundless mở rộng đa chuỗi.
• Quỹ tăng trưởng chiến lược (18%): Đẩy mạnh hợp tác, triển khai đa chuỗi và tích hợp tài nguyên.
• Bán cộng đồng & Airdrop (6%): Thưởng cho người dùng sớm, thúc đẩy sự gắn kết cộng đồng và mời thành viên mới tham gia Boundless.
• Nhà đầu tư (21,5%): Phân bổ cho tổ chức và cá nhân đầu tư, hỗ trợ dự án bằng vốn và nguồn lực từ giai đoạn khởi đầu.
• Đội ngũ cốt lõi & người đóng góp đầu tiên (23,5%): Thưởng cho đội ngũ phát triển và đối tác chủ lực, đảm bảo cam kết lâu dài với dự án.

(Nguồn: boundless_xyz)

Mô hình này cân bằng phát triển công nghệ, sự chấp nhận của thị trường và đồng thuận cộng đồng, hạn chế tối đa tập trung hóa, bảo vệ tầm nhìn dài hạn cho dự án.

ZKC sẽ bắt đầu giao dịch giao ngay từ ngày 15 tháng 09 năm 2025, 14:00 (UTC). Để khám phá thêm về Web3, vui lòng đăng ký tại: https://www.gate.com/

Tóm tắt

Boundless (ZKC) không chỉ là một giao thức công nghệ, mà còn là nền tảng hạ tầng quan trọng cho kỷ nguyên Web3 mới. Việc thương mại hóa hoạt động tính toán ZK giúp Boundless mở ra tiềm năng phát triển mạnh cho DeFi, GameFi, các giải pháp Layer 2 và cả lĩnh vực truyền thống. Khi hệ sinh thái mở rộng, ZKC có thể trở thành động lực giá trị cho hạ tầng ZK thế hệ mới. Với công nghệ ZK ngày càng phổ biến, Boundless có thể giữ vai trò trọng tâm trong kỷ nguyên mới của tính toán xác minh xuyên biên giới.